Grote strafrechtelijke risico’s voor witwassende ‘money mule’

Ons hoogste rechtscollege heeft zich recent uitgesproken in een zaak waarbij een money mule (‘muilezel voor geld’) haar bankrekening wetens en willens ter beschikking stelde om een bedrag te ontvangen dat werd verkregen uit een door derden gepleegde phishing (‘internetfraude door personen te lokken naar een valse website’). Uit het cassatie-arrest bleek dat de money mule een deel van het onrechtmatig verkregen bedrag zelf had uitgegeven. De bank had intussen ingegrepen en het resterende bedrag overgeboekt naar een wachtrekening. Uit onderstaande bespreking blijkt dat de money mule ondanks de beperkte aanwending verplicht kan worden om het volledige bedrag op te hoesten.

De money mule werd vervolgd voor één tenlastelegging: witwassen (in de zin van artikel 505, eerste lid, 2° Strafwetboek) door het eerder gephishte bedrag op haar bankrekening te ontvangen. De rechters van het hof van beroep verklaarden het volledige op rekening ontvangen bedrag van 10.300 euro bij haar verbeurd. Hiertegen tekende ze cassatieberoep aan aangezien de rechters volgens haar onterecht het volledige bedrag verbeurdverklaarden en geen rekening hielden met het feit dat zij slechts een bedrag van 3.415 euro voor zichzelf spendeerde.

‘Voorwerp’ vs. ‘voordeel’

Het is hierbij van belang om het verschil te duiden tussen het voorwerp van een (witwas)misdrijf vs. een voordeel uit een (witwas)misdrijf. Er kan met name enkel sprake zijn van een witwasmisdrijf als er een basismisdrijf aan is voorafgegaan. Zodra de witwasser een witwashandeling stelt met de voordelen uit een basismisdrijf zullen deze voordelen vervellen tot het voorwerp van een witwasmisdrijf. Als er nadien met het voorwerp van het witwasmisdrijf nieuwe witwasmisdrijven worden gepleegd, bijvoorbeeld een aankoop van een horloge met een eerder illegaal ontvangen bedrag, zal dat horloge dan weer het voordeel uit het witwasmisdrijf (artikel 505, eerste lid, 3° Strafwetboek) worden. Witwasmisdrijven manifesteren zich niet zelden in zulke witwasketens. Ook de aanwending voor eigen rekening van het bedrag door de money mule kon theoretisch als witwasmisdrijf worden vervolgd.

De strikte toepassing van de wet verplicht de rechter om het voorwerp van het witwasmisdrijf verbeurd te verklaren, ook al heeft de witwasser het bedrag niet of slechts gedeeltelijk aangewend. Het voordeel uit het witwasmisdrijf kan daarentegen onder bepaalde voorwaarden verbeurd worden verklaard.

De wet verplicht de rechter om het ontvangen bedrag verbeurd te verklaren, ook al heeft de ontvanger het bedrag niet (!) of slechts gedeeltelijk aangewend.

De money mule stelde een witwashandeling toen zij het uit de phishing afkomstig bedrag heeft ontvangen op haar rekening. De totale som (10.300 euro) vervelde van vermogensvoordeel uit het basismisdrijf phishing tot voorwerp van het eerste witwasmisdrijf. De wet verplicht de rechter (zoals gezegd) om het ontvangen bedrag verbeurd te verklaren, ook al heeft de ontvanger het bedrag niet (!) of slechts gedeeltelijk aangewend. Het resultaat is dat de money mule 10.300 euro zal moeten ophoesten terwijl zij zichzelf maar 3.415 euro toe-eigende en het saldo volgens het arrest veiliggesteld werd door de bank.

Dit arrest illustreert in ieder geval dat de combinatie van de witwasbepalingen en regels van de verbeurdverklaring grote strafrechtelijke risico’s met zich meebrengen voor eenieder die zich laat verleiden tot een witwashandeling, zelfs al blijft het aandeel in de feiten eerder beperkt tot een tussenkomst als passieve money mule.

Ruben Van Herpe

Waeterinckx Advocaten Ondernemingsstrafrecht

Dit artikel is gereproduceerd met de vriendelijke toestemming van de Jubel.be-website waar het werd gepubliceerd